Phàm đã là con người thì đều chịu sự chi phối mạnh mẽ của cảm xúc trong mọi sự kiện của cuộc sống. Vì vậy, muốn có cuộc sống tốt hơn, ai cũng cần học cách quản trị cảm xúc tốt hơn. Và học thiền chánh niệm chính là một trong những cách hữu hiệu nhất để quản trị cảm xúc.

Xem thêm:

Làm Dịu Căng Thẳng Thi Cử Với Thiền Chánh Niệm

Dùng Thiền Chánh Niệm Để Chữa Trị Trầm Cảm

Tại Sao Tập Thiền Chánh Niệm Giúp Mình Hạnh Phúc Hơn?

Quản trị cảm xúc tốt hơn nhờ học thiền chánh niệm

Cảm xúc có trước? Hay tư duy có trước?

Trong lịch sử tiến hóa của loài người, cảm xúc xuất hiện rất lâu trước khả năng tư duy. Cảm xúc được tạo ra với mục đích tối đa hóa cơ hội sống sót của chúng ta trong các loại tình huống khác nhau. Ví dụ, cảm xúc sợ hãi là để chuẩn bị cho não và cơ thể chạy trốn khỏi những gì đang đe dọa và nguy hiểm. Mặt khác, cảm xúc mãn nguyện cho chúng ta biết rằng mọi thứ dường như an toàn và chúng ta có thể thư giãn. Đó là lý do con người được gọi là các “sinh vật của cảm xúc”.

Tại sao chẳng mấy ai quan tâm đến quản trị cảm xúc?

Do ít có khả năng nhận thức được cảm xúc

Mặc dù cảm xúc quan trọng đến vậy, chúng ta thường không nhận thức được cảm xúc của mình, ngay cả khi chúng có tác động lớn đến cách chúng ta đang suy nghĩ và hành xử. Với những người có những sang chấn tâm lý nặng nề trong quá khứ, khả năng nhận thức cảm xúc cũng thường khó khăn hơn người khác.

Tất cả chúng ta đôi khi cố gắng tránh những cảm giác khó chịu bằng cách đẩy chúng xuống hoặc chuyển hướng sự chú ý của mình sang nơi khác.

Chúng ta cũng thường chọn trải nghiệm gián tiếp về cảm xúc, bằng cách nghĩ về cảm xúc ở trong đầu và nghĩ về chúng thay vì thực sự cảm nhận chúng.

Đôi khi chúng ta quá bận rộn hoặc mất tập trung để nhận thấy trạng thái cảm xúc của mình.

Làm sao để nâng cao khả năng nhận thức được cảm xúc?

Thông qua nhận thức về cảm giác trên cơ thể

Có một cách để nhận thức về cảm xúc dễ dàng và thường xuyên hơn, đó là thông qua cảm nhận về cơ thể. Ví dụ: việc nhận ra cảm giác căng cơ ở vai có thể giúp chúng ta nhận biết được cảm xúc mệt mỏi và cáu kỉnh, điều làm chúng ta bực bội với đồng nghiệp; hoặc sự nhận ra cảm giác ấm áp trong lồng ngực có thể giúp chúng ta nhận ra cảm xúc yêu mến sâu sắc đối với một người nào đó đang kề bên ta.

Thực ra, đôi khi sự nhận thức rõ hơn về cảm xúc có thể khiến chúng ta không thoải mái. Đặc biệt là với những cảm xúc khó chịu (tức giận, sợ hãi, lo lắng), nảy sinh trong những trải nghiệm khó khăn. Cách xử lý trong tình huống này là tiếp tục theo dõi các cảm giác thể chất, điều này có thể giúp chúng ta vững vàng trong thời điểm hiện tại, ổn định tâm trí và ngăn chúng ta lạc lối trong suy nghĩ.

Tập thiền chánh niệm có lợi thế nào với quản trị cảm xúc?

Các bài tập thiền chánh niệm giúp chúng ta nhận ra rất nhiều điều thú vị trong thế giới cảm xúc của mình. Đó là xu hướng muốn những điều mang lại cảm xúc dễ chịu kéo dài càng lâu càng tốt và những điều gây ra cảm xúc khó chịu chấm dứt thật nhanh. Nhưng trong thực tế, không phải cứ muốn là ta có thể níu kéo, hoặc đẩy lùi nhanh chóng những sự kiện như vậy phải không? Tập thiền chánh niệm giúp chúng ta tăng khả năng “ở lại” với bất kể cảm xúc nào mà không cần níu giữ hoặc đẩy lùi. Chính điều này khiến chúng ta sáng suốt, nhân ái  hơn trong suy nghĩ và hành động. Đó, chính là quản trị cảm xúc thành công.

Hãy nhớ sử dụng cơ thể của bạn như một cách để nâng cao nhận thức về cảm xúc. Không có gì khó cả. Ta chỉ cần lưu ý đến tư thế của bạn. Khi đang đọc bài báo này, tư thế của bạn thế nào? Cảm giác trong cơ thể bạn lúc này là gì? Hay luôn luôn nhận thức mọi cảm giác trên cơ thể khi bạn di chuyển, khi bạn với lấy một thứ gì đó, khi bạn xoay người. Rất đơn giản phải không nào?

Chỉ cần kiên nhẫn thực hành cảm nhận những gì đang có và cơ thể luôn ở đó cho đến khi nó trở thành bản chất thứ hai của bạn. Khi đó, dù bạn đang làm bất kể điều gì, bạn cũng nhận ra ngay cảm xúc của mình để kịp thời điều chỉnh cho hợp lý.

Đó, chính là lý do vì sao học thiền chánh niệm ngày một được yêu thích hơn trên toàn thế giới.

Linh Từ Từ

Nuôi dưỡng nội lực bằng thiền chánh niệm